Đình Nguyễn Trung Trực là cách nói tắt cụm kiến trúc đươc công nhận là dic tích cấp Quốc gia gồm: Mộ và ngôi đình thờ vị Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực tọa lạc tại Rạch Giá – thành phố bên bờ biển Tây của tỉnh Kiên Giang. Đến đây, du khách không chỉ được ngắm nhìn lối kiến trúc đẹ, mà còn được trải nghiệm, được hòa vào dòng cảm xúc linh thiêng lịch sử, văn hóa… lấp lánh hào khí của Nam bộ.
Nằm bên bờ sông hiền hòa phía Tây thành phố biển Rạch Giá, cách cửa biển khoảng hơn 100m, chỉ với vị trí tọa lạc, đình Nguyễn Trung Trực (đình Ông Nguyễn) đã đủ sức thu hút bao bước chân thích khám phá vùng đất phương Nam.
“Hỏa hồng Nhật Tảo oanh thiên địa,
Kiếm bạt Kiên Giang khấp quỷ thần”
Và dòng chảy đó ngày càng mạnh mẽ, cuồn cuộn… hiện về khi du khách đặt chân vào bên trong. Đầu tiên là bức tượng Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực (1838 – 1868) ngự ngay trước thềm chính điện. Tượng được đúc bằng đồng theo thế toàn thân nên trông oai nghiêm, sống động với khí thế trung nghĩa, bất khuất. Cách đó không xa, dưới bóng mát rười rượi của cây đa cổ thụ, thân to dễ chừng đến 5-7 vòng tay người lớn, là ngôi mộ vị Anh hùng được cải táng vào năm 1986 và được chính tay ông Võ Văn Kiệt- lúc đó là Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng- đặt viên đá đầu tiên.
Vì vậy, tuy chưa phải là ngôi đình thật cổ xưa, có giá trị tiêu biểu về kiến trúc thật đồ sộ, nhưng đình Nguyễn Trung Trực lại có sức hút du khách rất lớn. Cũng như bao ngôi đình thờ thần ở Nam bộ, đình Ông Nguyễn được xây theo kiểu chữ tam, gồm chính điện, Đông lang và Tây lang. Và vẫn với hình ảnh “lưỡng long tranh châu” lực lưỡng ngự vị trí trang trọng trên đỉnh mái và vẫn mái đao cong vút lên nền trời xanh… nhưng đình Nguyễn Trung Trực lại mang đến cho du khách cảm giác thanh tịnh, tôn nghiêm và lạ mắt bởi nghệ thuật cách điệu.
Tất cả từ rồng – phụng cho đến chân tượng, góc mái được “cẩn” hình hoa lá cách điệu thành hình rồng phượng từ những mảnh gốm nhiều màu nên trông đẹp lạ và thú vị. Và ngay bên dưới hình tượng “lưỡng long tranh châu” được cẩn bằng gốm màu là tấm biển “nhận diện” ngôi đình với dòng chữ Hán: “Nguyễn Trung Trực miếu” nổi bật trên nền mái đình được lợp bằng ngói ống đầy hình khối. Càng vào trong, ngôi đình càng hiện diện rõ sự khác biệt thú vị.
Hai cột đầu tiên phía “mặt tiền” được đắp nổi hình rồng uốn lượn theo thế bay lên, tạo cho người xem cảm giác về sức mạnh “thăng long” ngay khi bước chân đầu tiên vào ngôi chính điện. Bên trong, đình được bày trí theo phong cách truyền thống Nam bộ với các ngôi thờ: Ba mươi vị anh hùng dân tộc, Chư vị hội đồng trăm quan cựu thần và Cửu huyền thất tổ… Cuối ngôi đền là ba ngôi thờ chính: Ngay giữa thờ Nguyễn Trung Trực.
Bởi dọc các hàng cột bên trong đều bố trí các đôi liễn bằng chữ Hán được chạm khắc công phu với nội dung ca ngợi công đức của vị Anh hùng dân tộc… Vì thế, mà ngày nay, đình không chỉ là điểm sinh hoạt tâm linh, tham quan, thăm viếng… mà còn được giới trẻ chọn làm điểm chụp ảnh cưới.
Vì vậy nếu có dịp đi du lịch Phú Quốc – Kiên Giang du khách hãy ghé thăm khu di tích Mộ và đình Nguyễn Trung Trực, du khách không chỉ cảm nhận được không gian thanh tịnh, cảm giác tôn nghiêm, thành kính… mà còn thắp được thắp lên ngọn lửa tự hào từ cuộc đời chiến đấu anh dũng của vị Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực.
